G-87 VE DİĞER TAHDİT KODLARINA DAİR

Tahdit kodları, Türkiye Cumhuriyeti Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından yabancı şahıslara koyulan kodlar olup sınır dışı ve idari gözetim kararlarına dayanak teşkil etmektedir. ”Tahdit kodu”, yabancının hukuken sınırlanmasını ifade etmektedir. Tahdit kodları sayesinde yabancıların ülkeye girişi yasaklanmakta(1, 2, 5 yıl vs. şeklinde) yahut ülkede bulunan yabancıların sınır dışı edilmesi yahut geri gönderme merkezlerinde idari gözetim altına alınmaları gündeme gelmektedir.

G-87 tahdit kodu, ulusal ve uluslararası istihbarat birimlerinin bilgi havuzları, emniyet veya Interpol kaynaklı olabilmektedir. G-87 koduna dayanak bilgilerin çoğu zaman istihbarî olduğu ve somut delillere dayanılmaksızın göç siyasetine yön veren soyut ilkeler ve istihbarat anlaşmaları ile şekillendiği söylenebilir. Uygulamada çoğunlukla genel güvenlik açısından sakıncalı bulunan ve de en önemlisi ”terör örgütleri” ile ilişkilendirilen yani terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi olduğu iddia edilen yabancılar için gündeme gelmektedir.

Yabancılar hakkında G-87 olup olmadığı risk analizi birimlerinin çalışmaları kapsamında, bir önleme aramasında, terörle mücadele şube müdürlüklerinin yaptığı operasyonlar kapsamında, yabancının göç idaresine herhangi bir işlem yapmak için gittiğinde yahut istihbarat kaynaklı operasyonlarda ortaya çıkabilmektedir.

Yabancıya dair kimlik bilgilerinin GÖÇNET sistemi ”Giriş Yasağı Sorgulama Modülü” üzerinden sorgulandığında aktif G-87(Genel Güvenlik) tahdit kodunun bulunduğunun görülmesi üzerine sınır dışı ve idari gözetim kararları için süreç başlatılmaktadır. Örneğin, Suriyeli Muhammed hakkında yapılan tahdit arananlar sorgulama ekranında suç kodu olarak ”G-87(Genel Güvenlik) ve suç türü olarak ”Çatışma bölgeleri ile bağlantılı faaliyetler” şeklinde bir sorgulama sonucu gündeme geldiğinde, şahıs hakkında ilgili valilik sınır dışı ve idari gözetim kararları almaktadır. Yine örneğin, istihbarat birimleri tarafından kamu güvenliği açısından tehdit oluşturacağı değerlendirilen Suriyeli Ahmet hakkında da Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından da G-87 tahdit kodu uygulanabilmektedir. Yine Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından DAEŞ silahlı terör örgütü ile irtibatlı/iltisaklı olduğundan bahisle birçok yabancıya G-87 tahdit kodu konulmuştur.

Bazen cumhuriyet başsavcılıkları tarafından silahlı terör örgütü üyeliği suçundan soruşturulup haklarında KYOK(takipsizlik) kararı verilen kişiler hakkında da G-87 tahdit kodu uygulanabilmektedir. Yahut emniyet müdürlükleri tarafından İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından haklarında G-87 tahdit kodları düzenlenen kişilere toplu operasyonlar yapılarak yabancılar yakalanarak gözetim altına alınmakta ve UYAP sisteminde yapılan sorgulamalarda haklarında herhangi bir aranma kaydına rastlanmamışsa, gerekli işlemlerin yapılması için ”İl Göç İdaresi Müdürlükleri”ne teslimleri yapılabilmektedir.

G-87 tahdit kodu olan yabancıların 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu md 54/1-d uyarında ”kamu güvenliğini tehdit ettiğinden bahisle” sınır dışı kararlarına maruz bırakıldığı görülmektedir. Ancak G-87 tahdit kodu ve buna binaen gündeme gelen sınır dışı kararlarına karşı açılan idari davalarda ”yabancının ne şekilde kamu güvenliğini tehdit ettiği” idarece somut şekilde ortaya konulamazsa davacı yabancılar lehine mahkeme kararları da çıkabilmektedir. Ancak somut olay ve dosya kapsamı bu konuda belirleyici olmaktadır.

G-87 tahdit koyu uygulanan yabancıların yahut ilgili valilikler tarafından haklarında sınır dışı etme kararı alınanların söz konusu idari işlemlere karşı idare mahkemelerinde dava açma hakları bulunmaktadır. Bu bağlamda, yabancılar hukuku alanında uzman bir avukatın hukukî yardımına başvurmak yabancıların haklarının haleldar olmaması için en uygun yol olacaktır.

Uygulamada G-87 tahdit kodu uygulanan yabancılar hakkında ”Kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar”(6458 sayılı kanun md 54/1-d) bağlamında sınır dışı kararları verilmekte ve güvenli üçüncü bir ülkeye veya gönüllü olması halinde menşe ülkesine çıkışına kararları alınmaktadır. Örneğin DAEŞ silahlı terör örgütüyle ilişkilendirilen yabancılarda G-87 tahdit kodu uygulanmasına sıkça rastlanılmakta ve bu yabancılar hakkında 6458 sayılı kanun md 57 kapsamında sınır dışı kararları ile birlikte kaçma ve kaybolma riski ile kamu güvenliği açısından tehdit oluşturma gerekçeleriyle ”idari gözetim” kararları da alınmakta ve bu durumda yabancılar geri gönderme merkezlerine alınarak uzun süre özgürlüklerinden mahrum edilebilmektedir.

G-87 tahdit kodu dışında da birçok tahdit kodu bulunmaktadır;

G-82: Milli güvenlik aleyhine faaliyetlerde bulunan yabancılar için konulan tahdit kodudur. Örneğin, gizli istihbarat raporlarına göre FETÖ/PDY ile bağlantılı olduğu belirtilen yabancılar.
G-89: YTS, yani yabancı terörist savaşçı olarak değerlendirilen yabancılara konulan tahdit kodudur. Terörist eylem yapabileceği değerlendirilen yabancılara konulur.
V-71: İkamet iznine başvuran kişi tarafından bildirilen adresin, daha sonra kontrol esnasında veya herhangi bir şikayet üzerine yapılan araştırma sonucu kişinin bulunduğu adres çıkmaması durumunda yabancı kişi hakkında uygulanan tahdit kodudur. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri vatandaşı Ahmet bey, Bursa’da 10 adet taşınmaz almış ve Türkiye’de taşınmaz malı bulunanlar kalış nedeniyle kısa dönem ikamet izni almıştır. Ve fakat, yapılan araştırma sonucu ilgili taşınmazda kalmadığı ve yalan beyanda bulunduğu tespit edilmiştir. Bu durumda Ahmet Bey’in ikamet izni iptal edilir ve hakkında V-71 tahdit kodu uygulanır.
V-70: Türkiye’de ikamet izni alabilmek için sahte evlilik yapan yabancıların tespit edilmesi halinde şahıslara koyulan tahdit kodudur.
V-69: Türkiye’de ikamet izni alıp da daha sonra ikamet kurallarına uymadığı, ikamet izni için gerekli evrakların sahte olması gibi durumlarda yabancılara uygulanan tahdit kodudur.
V-77: Ahıska Türkü olduğunu belirterek başvuru yapan ve fakat yapılan araştırmalar sonucunda Ahıska Türkü olmadığının anlaşılması halinde yabancıya koyulan tahdit kodudur.
Ç-113: Türkiye’ye yasa dışı şekillerde giriş yapan yabancı uyruklu kişiler hakkında uygulanan tahdit kodudur. Bu yabancılar hakkında idari para cezası da uygulanmaktadır. Örneğin, Bulgaristan vatandaşı Nova hanım, 2017 yılında Suriye’ye kaçak yollarla girip 2 ay sonra Türkiye’ye yine kaçak yollarla giriş yapmıştır. Hatay’da yakalanmış ve hakkında sınır dışı kararı alınmıştır, aynı zamanda da 2 yıl süre boyunca Türkiye’ye girişi yasaklanmış ve Ç-113 tahdit koduyla kodlanmıştır.
Ç-114: Haklarında adli işlem yapılan bazı yabancılara konulan tahdit kodudur. İlginçtir ki, Ç-114 kodu konulmak suretiyle sınır dışı edilme işleminin gerçekleştirilmesi için kişinin herhangi bir adli işleme konu edilmesi yeterlidir, yani kesinleşmiş bir mahkeme kararı ile suçlu bulunması yahut suçsuz olduğunun anlaşılması önem arz etmez. Örneğin, Rusya vatandaşı Murad İstanbul Aksaray’da yürürken sivil polisler yanına gelir ve pasaport kontrolü yaparlar, ikamet iznine de sahip olan Murad hakkında haklarında adli işlem yapılan yabancılar(Ç-114) ve genel güvenlik(G-87) kodu ile kodlanmış olduğunu gören polisler, şahsı göç idaresine teslim ederler.
Ç-115: Suç işleyip de Türkiye’de hapis cezasını tamamlayanlar hakkında uygulanan tahdit kodudur.
Ç-116: Özellikle de fuhuş suçu(TCK md 227) mağduru olarak adli/idari işlem görüp, fuhuş yaptığı tespit edilen yabancılara uygulanan genel ahlak ve kamu sağlığını tehlikeye atan yabancılar kategorisi bağlamında uygulanan tahdit kodudur.
Ç-117: Kaçak çalışan yabancılara uygulanan tahdit kodudur.
Ç-118: İkamet izni iptal edilen yabancılara uygulanan tahdit kodudur.
M-99 (Interpol- yer ve kimlik tespiti): Kendi ülkesinde ya da INTERPOL sistemine üye bir ülke tarafından hakkında arama bülteni çıkarılan kişiler için koyulan tahdit kodudur. Örneğin, İran vatandaşı Reza bey, Türkiye’de taşınmaz malı bulunanlar kategorisinden kısa dönem ikamet izni almıştır ancak daha sonra İran adli makamlarında iadesi amacıyla ”sahtecilik, sahte döküman düzenlemek, dolandırıcılık” suçlarından uluslararası seviyede arandığı için hakkında M-99 kodu konulmuştur. Ve netice olarak ilgili valilik tarafından ikamet izni iptal edilmiş ve hakkında sınır dışı kararı çıkartılmıştır.
O-100: Bulunduğu yer/semti meçhul yabancılara koyulan tahdit kodudur. Örneğin, il göç idarelerine başvuruda bulunurken beyan ettiği adreste bulunmadığı kontrol ya da şikayet/ihbar üzerine tespit edilen yabancılar hakkında O-100 tahdit kodu uygulanabilmektedir.
G-78: Bulaşıcı hastalık taşıyan yabancılara uygulanan tahdit kodudur.

SONUÇ YERİNE

Filhakika, tahdit kodları hakkında yasal düzenleme eksikliği yanında idarenin zaman zaman ”keyfî” tutumu gündeme gelebilmekte, yabancılar mağdur edilmektedir. Yabancının vatandaşı olduğu yahut üçüncü ülke istihbarat birimlerinin yahut Türkiye Cumhuriyeti Emniyet Genel Müdürlüğü İstihbarat Daire Başkanlığı, Milli İstihbarat Teşkilatı ve sair diğer kurumların veri havuzlarından Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne aktarılan bilgiler ışığında gündeme gelen bazı tahdit kodları yabancıların sınır dışı edilmelerine, geri gönderme merkezlerinde aylarca idari gözetim altında kalmalarına sebebiyet verebilmektedir. Bu yabancıların idare tarafından belirsiz bir geleceğe fırlatılmaları, hukukî açıdan aylarca askıda bırakılmaları, insan hakları açısından ciddi sorunlar üretmektedir. Devletin egemenlik hakkına yapılan atıflar, idari işlemin unsurları açısından hak ve özgürlükleri peçeleyebilmektedir.

Özellikle de G-87 tahdit kodu bağlamında DAEŞ silahlı terör örgütü ile ilişkilendirilen yabancıların dosyalarına bakıldığında, idarenin keyfî bir tutum ile temel hak ve özgürlükleri ihlal edici bir tutum takınabildiği görülmektedir. Yine bazen yabancılar aleyhine tesis edilen idari işlemlere karşı açılan davalarda olumsuz kararlar verilebilmektedir. Örneğin, Irak uyruklu olan davacı tarafından, hızlandırılmış değerlendirme kapsamında uluslararası koruma talebinin reddine ilişkin 24.07.2018 tarihli işlemin hukuka aykırı olduğu, ülkesinden DAEŞ zulmü sebebiyle kaçtığı ve Türkiye’ye sığındığı, eşi ve çocukları ile birlikte Bilecik’te yaşadığı, ailesiyle beraber Türkiye’nin ekonomik, siyasi ve kültürel yapısıyla tam bir uyum içerisinde bulundukları ileri sürülerek açılan iptal davasında, davacı DAEŞ silahlı terör örgütü üyeliğinden beraat etmiş olsa da, ”devletin güvenlik birimlerinin raporları dikkate alınmak suretiyle G-87 tahdit kodu tesis edildiği gerekçesiyle” uluslararası koruma talebinin reddine dair dava konusu işlemin iptaline karar verilmemiş ve dava reddedilmiştir. (bknz: Ankara 1. İdare Mahkemesi, 2019/47 esas ve 28.11.2019 tarihli karar)

Hakkında tahdit kodu, sınır dışı ve idari gözetim kararı uygulanan yabancıların idareye başvuru, idare mahkemesi, sulh ceza hakimliği, Anayasa Mahkemesi ve AİHM bağlamında gerekli yasal yolları kullanma hakları bulunmaktadır. Bu bağlamda, yabancılar hukuku alanında uzman bir avukattan hukukî yardım alınması oldukça önemlidir.

Saygılarımla.

Av.Onur Güler
GÜLER HUKUK BÜROSU

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir